چگونگي پيدايش نرد امروزي: كهن ترين اسناد موجود در جهان كه بر وجود تخت نرد به صورت امروزي دلالت دارند، اسناد كاملاً معتبر و تاريخي ايراني است كه از ساخت اين بازي در زمان ساسانيان به دست بزرگمهر وزير باهوش خبر مي‌دهند.
خريد تخته نرد مرغوب
خريد تخته نرد در تهران
سند نخست: يك نوشتهٔ پهلوي بنام چترنگ نامك(ماتيكان چترنگ يا گزارش شترنج) اين بازي را بزرگمهر در پاسخ به بازي شطرنج كه پادشاه هندوستان براي انوشيروان مي‌فرستد، ابداع مي‌كند و به پاس اردشير بابكان، بنيانگذار سلسله ساساني آن را نيواردشير به معناي اردشير نجيب نام مي‌نهد. بنا به متن كتاب چترنگ نامك، بزرگمهر در ساخت تخت نرد از نمادهاي گوناگوني كه عموماً مربوط به باورهاي زرتشتي است الهام مي‌گيرد. مانند تشبيه صفحهٔ بازي به كره زمين ، چهار بخش زمين بازي به چهار فصل سال، سياهي و سپيدي مهره‌ها به شب و روز ، تعداد مهره‌ها به تعداد روزهاي يك ماه، گردش تاس‌ها به چرخش افلاك و ستارگان و گردش مهره‌ها به حركت مردمان تشبيه شده‌است. همچنين چيدن مهره‌ها در آغاز بازي به آفرينش دنيا و برخورد و گذر مهره‌ها از يكديگر را به برخورد و گذر انسان‌ها به هم در اين زندگي و در انتها بيرون رفتن آنها از صفحه بازي به مرگ تشبيه گرديده‌است. نمادپردازي حتي در شرح شماره تاس‌ها نيز ديده مي‌شود كه ۱ نشان اهورامزدا؛ ۲ نشان دو مينو (انگره مينو و سپنتا مينو)؛ ۳ نشان انديشه، گفتار و كردار نيك؛ ۴ نشان عنصرهاي چهارگانه خلقت يعني آب، باد، خاك، آتش؛ ۵ نشان پنج روشني خورشيد، ماه، ستاره، آتش، آذرخش و ۶ به شش گاهنبار مانند شده‌است.[۴][۵]در تلمود نيز به اين بازي اشاره شده‌است و جالب اينجاست كه جمع اعداد رو به روي هم در طرفين تاس‌ها همواره هفت يعني عددي كه براي ايرانيان گرامي بوده است مي‌باشد. چنانكه در برابر يك، شش نهاده‌اند و در مقابل دو، پنج و در مقابل سه، چهار.
كاوشهاي